Termal Konfor Ölçümlerinde Metot Değişikliği ve Ölçüm Stratejisi
Termal Konfor Ölçümleri iki aşamada yapılır diyebiliriz;
- TS EN ISO 7730 metodu ile PMV PPD indeksi hesaplanır.
- Eğer PMV indeksi (-2 <PMV >+2) istenilen aralıkta değil ise çalışanın sağlığını etkileyebilecek bir durum olup olmadığına, sıcak ortamlar için (PMV>+2) TS EN ISO 7243 metodu ile WBGT indeksi ile karar verilir.
TS EN ISO 7730
Bu metot ile ölçüm yapılacak personelin giydiği kıyafet, yaptığı işin metabolik oranı, ortam sıcaklığı, nem ve hava akım hızı parametreleri ölçülür ve bu ölçüm sonuçlarından yararlanarak bir PMV indeksi hesaplanır. Bu indeks -3 ile +3 aralığında bir değer çıkar ve -2 ile +2 aralığının dışında ise ortamda kişi sağlığını bozabilecek bir termal koşulun söz konusu olabileceğini gösterir. Bu durumda, sıcak ortamlar için ikinci bir ölçüm gerekir. Eğer ölçüm sonucu istenilen aralıkta ise PPD değeri bize bu ortamda çalışan insanların ne kadarının tahmini olarak ortam şartlarından memnun olmadığı bilgisini verir. İşletmeler bu oranı aşağı çekmek için ideal ortam şartlarına yakınlaşmak için çalışma yapabilirler.
TS EN ISO 7243
Bu metot ile eğer PMV indeksi +2’nin üzerinde ise veya termal koşullar PMV ölçümü yapmaya uygun değil ise çalışan sağlığına etki edebilecek termal koşulların varlığını araştırır. TS EN ISO 7243 standardı TS EN 27243 standardının yerini 18.12.2017 tarihinde almıştır. Bu yeni standart ile personel kıyafetlerinin ve metabolik oranın etkisi açıkça belirtilmiş. Sınır değerlerin ne olması gerektiği belirtilmiştir. Ölçüm stratejisi ile ilgili büyük bir değişiklik olmamıştır.
Ölçüm Planına Nasıl Karar verilir?
Kimyasal Etmenlerin ölçümünde TS EN 689 standardından yararlanılır. Bunun dışında diğer ölçümler içinde hem metot hem de kılavuz standartları mevcuttur. Genel olarak özetleyecek olursak;
- Ölçülecek parametrenin kaynağına bakılarak,
- Kaynağın etkilediği ortamın büyüklüğüne ve kişilerin sayısına bakılarak,
- Yapılan farklı iş grupları özetilerek,
- İş yeri faktörleri göz önünde bulundurularak,
- Etkilenme ihtimali daha yüksek olan personeller gözetilerek, karar verilir diyebiliriz.
Örneğin; toz ölçümü için toz maruziyeti yaratabilecek işlerin bulunduğu bir ortamda 12 kişi çalışıyor ise grubun maruziyet açısından homojen olduğuna karar verilse bile tek bir kişiden ölçüm yapılması uygun olmayacaktır. En az 2 personelden ölçüm almak gerekir.
Ya da işletmede sadece iki personel çalışıyor olsa bile bu işi personellen birbirinden farklı işlerde toz kaynağı olabilecek cihazlarla çalışıyor ise her ikisine de ayrı ölçüm yapmak gerekir.
Örneğin; termal konfor ölçümlerinde aynı şartlandırmaya sahip ve herkesin aynı işi yaptığı birden fazla oda da, termal şartların en kötü olabileceği noktada, tek bir yerde ölçüm yapmak yeterli olabilir bu ortamın büyüklüğü göz önünde bulundurularak sayı attırılabilir. Birbirinden farklı koşullara sahip ortam ve işlerin olduğu durumlarda her bir koşul için ölçüm yaptırmak gerekebilir.
Örneğin; fotoğraftaki personel için toz, gürültü ve açık ortamda çalıştığı için termal konfor ölçümlerinin yapılması gerektiği analiz edilebilir. Bu ortam için bir kimyasal riskinin bulunmadığına karar verilerek VOC veya Zararlı Gaz ve Buhar ölçüm yapılmasına gerek duyulmayabilir. Personelin açık ortamda çalışması hem yazın hem kışın termal konfor ölçümünün tekrarlanması gerektiğine bir veri olarak kullanılabilir. Eğer bu firmanın kapalı bir işletmesi var ise bu personel için yapılan ölçümlerin hiçbiri bu kapalı işletmede çalışan personelle ilgili olmadığından orada farklı riskler için farklı ölçümler yapılmalıdır.
Ölçüm Sonuçları Nasıl Değerlendirilir?
Ölçüm sonuçları genel olarak devletin yayınladığı yönetmeliklere göre değerlendirilir. Uluslararası kabul görmüş dokümanlar da değerlendirme için kullanılır. Örneğin Toz ölçüm sonuçları, Tozla Mücadele Yönetmeliği; Gürültü ölçüm sonuçları, Çalışanların Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmasına Dair Yönetmelik; Titreşim Ölçüm Sonuçları, Çalışanların Titreşim İle İlgili Risklerden Korunmasına Dair Yönetmelik’lerde belirtilen sınır değerler ile karşılaştırılır. Ortam ölçümlerin genel olarak işletmelerin durumlarını ortaya koymak açısından önemlidir ancak bu yönetmeliklerin tamamında maruziyet sınır değerleri verildiği için ortam ölçümü sonuçları(zaman ağırlıklı ortalama alınmamış ölçüm sonuçları) bu sınır değerlerle resmi olarak karşılaştırılamaz. İşletmeler yaptırdıkları ortam ölçümlerinden bu sınır değerlere bakarak risk değerlendirmesi yapmalıdırlar.
Kaynak: Tozla Mücadele Yönetmeliği